Tα εκπ/κά συστήματα σε τέσσερις χώρες

Mεγάλη Bρετανία: Tην τελευταία 20ετία εφαρμόζεται ενιαίο αναλυτικό πρόγραμμα στα σχολεία, τα οποία αξιολογούνται. Oικονομική στήριξη προσφέρεται μόνο στα σχολεία με υψηλή αποτελεσματικότητα, με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης και με μεγάλο αριθμό μαθητών. H εκπαιδευτική διαδικασία καθορίζεται σε μεγάλο μέρος από τις απαιτήσεις των γονιών, οι οποίοι αντιμετωπίζονται λίγο–πολύ ως πελάτες και το αποτέλεσμα του σχολικού έργου ως καταναλωτικό προϊόν. Τα σχολεία αξιολογούνται τακτικά από τις τοπικές εκπαιδευτικές αρχές και τα ειδικά σώματα αξιολογητών που εποπτεύονται από το Γραφείο για το Επίπεδο της Εκπαίδευσης.

Γαλλία: Πρόκειται για ένα παραδοσιακά συγκεντρωτικό σύστημα, στο οποίο τις δύο τελευταίες δεκαετίες μεταβιβάζονται εκπαιδευτικές αρμοδιότητες από την κεντρική εξουσία στις τοπικές Aρχές. Το υπουργείο Παιδείας είναι υπεύθυνο για θέματα όπως οι εκπαιδευτικές δαπάνες, η οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος, τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα. Οι περιφερειακές αρχές έχουν την ευθύνη εφαρμογής και επίβλεψης των παραπάνω και την αρμοδιότητα κατασκευής, συντήρησης και εξοπλισμού των σχολείων. Το σχολείο έχει δυνατότητα μερικής αυτονομίας σε ό,τι αφορά προσαρμογές στα προγράμματα σπουδών, ανταπόκριση σε ειδικές ανάγκες (όπως ζώνες εκπαιδευτικών προτεραιοτήτων) και ανάπτυξη δραστηριοτήτων που δεν καθορίζονται από το πρόγραμμα (πολιτιστικές κ.λπ.). Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται, πιλοτικά, δείκτες Αξιολόγησης και Ανάπτυξης (ΙPES). Την ευθύνη αποτίμησης του έργου της σχολικής μονάδας έχει αναλάβει, σε συνεργασία με τη σχολική κοινότητα, το Σώμα των Επιθεωρητών, των οποίων ο ρόλος έχει αναβαθμισθεί μετά το 1990.

Δανία: Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι αποκεντρωμένο. Τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανήκουν στους δήμους. Το υπουργείο Παιδείας καθορίζει το γενικό πλαίσιο του ωρολογίου και αναλυτικού προγράμματος και η Σχολική Επιτροπή (την οποία απαρτίζουν εκπρόσωποι εκπαιδευτικών, μαθητών και γονιών) κάθε σχολείου αποφασίζει για την οργάνωση της διδασκαλίας, τον αριθμό των μαθημάτων, την κατανομή των μαθητών κ.λπ. Η ίδια επιτροπή υποβάλει το αναλυτικό πρόγραμμα για έγκριση στο δημοτικό συμβούλιο και εγκρίνει τον σχολικό προϋπολογισμό. Το περιεχόμενο της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθορίζεται από το υπουργείο. Δεν προβλέπεται θεσμοθετημένο σύστημα αξιολόγησης και επιθεώρησης των σχολείων, καθώς τα δημοτικά συμβούλια είναι αυτά που θέτουν τους κανόνες εποπτείας των σχολείων. Επειδή, όμως, τα σχολεία της Δανίας παρουσίασαν μέτριες επιδόσεις σε διάφορες μετρήσεις, από το 1997-98 το υπουργείο εφάρμοσε σχέδιο αυτοαξιολόγησης των σχολικών μονάδων. Στην Επιτροπή που διαμόρφωσε το σχέδιο αυτοαξιολόγησης συμμετείχαν εκπρόσωποι του υπουργείου, των διευθυντών σχολείων, των εκπαιδευτικών, των γονέων, αλλά και των μαθητών.

Ιταλία: Η χώρα αυτή έχει μακρά παράδοση συγκεντρωτισμού και παραδοσιακή έλλειψη «κουλτούρας αξιολόγησης». Τη δεκαετία του ’70 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες εκχώρησης διοικητικών αρμοδιοτήτων από το κράτος στα περιφερειακά και τοπικά εκπαιδευτικά γραφεία. Τη δεκαετία του ’90 εκχωρήθηκε αυτονομία στη σχολική μονάδα σε ό,τι αφορά την οργάνωση και διοίκηση, το σχεδιασμό (και) δικών της προγραμμάτων σπουδών – που όμως πάντα είναι εναρμονισμένα με τους εθνικούς στόχους. Η εποπτεία του εκπαιδευτικού έργου εκχωρήθηκε μετά το 1973 από το κράτος σε ειδικά συμβούλια που αποτελούνται από τον διευθυντή του σχολείου, εκπαιδευτικούς και εκπροσώπους του συλλόγου γονέων. Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1997, δημιουργήθηκε η Υπηρεσία για την Ποιότητα στην Εκπαίδευση, που παρακολουθεί την αυτοαξιολόγηση των σχολείων και πληροφορεί τους ενδιαφερομένους για τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων.